Artykuły

Czym jest bioróżnorodność? W najprostszym ujęciu to pojęcie ma dwojakie znaczenie. Z jednej strony jest po prostu rozmaitością form życia, z drugiej zaś ich zmiennością na poziomie genów, gatunków i ekosystemów. Zmiany klimatu mają ogromny wpływ na bioróżnorodność, choć nie zawsze niekorzystny.

Zmiany klimatyczne wywierają istotny wpływ na rozmieszczenie gatunków, ich cykle rozrodcze czy okresy wegetacji. Jednak z powodu tych zmian ucierpią tylko niektóre gatunki żyjące w Polsce, inne zaś zyskają lepsze warunki do rozwoju.

Migracja z południa

Zmiany klimatu mierzy się obserwując średnie wartości parametrów klimatycznych, czyli opadów, temperatury i kierunku wiatru. A te będą się bardzo zmieniać. Jeszcze istotniejsze jest to, że częściej i gwałtowniej niż dotychczas występować będą różnego rodzaju zjawiska ekstremalne - powodzie, susze, wichury, ulewy itd. Tego typu zjawiska czasem mają charakter lokalny - podtopienia spowodowane nadmiernymi opadami deszczu, huragany lub przymrozki lub globalny - susze, powodzie wywołane wysokim stanem wody.

Specjaliści oceniają, że ocieplenie klimatu spowoduje, że na tereny Polski migrować będą gatunki z południa Europy i Azji, a znane w naszym kraju gatunki roślin i zwierząt zostaną w ciągu najbliższych dziesięcioleci wyparte. Wynika to z tego, że są one przystosowane do przetrwania w ostrą zimę, ale zagraża im wysoka temperatura i susza.

Motyl czerwończyk uroczek  przekroczył w 1998 roku granice Estonii, by już po ośmiu latach skolonizować ją w całości i dotrzeć do Bałtyku. Tempo jego inwazji jest znacznie szybsze od przeciętnego tempa (ok. jeden kilometr na rok) w jakim zasięg występowania zwierząt przesuwa się na północ. 
fot. „Lycaena tityrus female RF” autorstwa Robert Flogaus-Faust - Praca własna. Licencja CC BY 3.0 na podstawie Wikimedia Commons - https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lycaena_tityrus_female_RF.jpg#/media/File:Lycaena_tityrus_female_RF.jpg

Ratujmy bagna i zbiorniki wodne

Naukowcy od dawna monitorują bioróżnorodność w Polsce. Wyniki tych badań nie są, niestety, optymistyczne. Wynika z nich, że na zajmującym większą część naszego kraju Niżu Polskim – głownie z powodu susz i niewielkich opadów śniegu - zanikają bagna, małe zbiorniki wodne, stawy, oczka wodne, małe płytkie jeziorka i małe rzeki. To zjawisko stanowi ogromne zagrożenie dla wielu gatunków, które na takich obszarach bytują lub korzystają z nich jako rezerwuarów wody pitnej. Wiele z tych gatunków już bardzo ucierpiało. Naukowcy apelują o jak najszybsze podjęcie działań mających na celu ochronę obszarów wodno-błotne i odtworzenie ich wszędzie tam, gdzie jest to możliwe.

Groźne gatunki inwazyjne

Innym ważnym problemem, jaki powodują zmiany klimatu, jest napływ na teren Polski gatunków inwazyjne. Tego typu gatunki nie tylko wypierają, ale także niszczą gatunki rodzime.  Naukowcy monitorują proces ich migracji, a także badają jak przebiegają procesy przystosowawcze tych gatunków do zmian klimatu. Do Polski mogą również wkraczać organizmy modyfikowane genetycznie. Nie wiemy także, jak one zachowają się w obliczu zmian klimatycznych.